Χειρίζομαι μία μηχανή ο κατασκευαστής της οποίας... κατέληξε σε ψυχιατρείο!

Πολλές αράδες μαζί. Η μία κάτω από την άλλη

Μία μήτρα. Στο πάνω μέρος οι εγκοπές για να μπαίνει στη θέση της. Στα πλάγια το γράμμα

Πολλές μήτρες σχημάτιζαν μία αράδα. Αυτά τα μεταλλικά που βλέπετε ήταν τα "κενά" (spaces) ανάμεσα στις λέξεις

Μία μήτρα

Αυτή είναι μία λινοτυπική μηχανή. Πριν τους υπολογιστές και την φωτοσύνθεση χάρη σε αυτήν… τυπώνονταν οι εφημερίδες. Πριν την εφεύρεσή της, ο τυπογράφος έπρεπε να «συνθέσει» ολόκληρη την εφημερίδα βάζοντας τα μεταλλικά γράμματα που σχημάτιζαν τις λέξεις και τις φράσεις, το ένα μετά το άλλο! Για σκεφθείτε πόση ώρα ήθελε για να συνθέσει τα χιλιάδες γράμματα που αποτελούν μία εφημερίδα! 

Η λινοτυπική έλυσε τα χέρια. Όπως βλέπετε στην φωτογραφία ο λινοτύπης πληκτρολογούσε τα γράμματα. Άλλο ήταν το πλήκτρο για το ι άλλο για το ι με τόνο άλλο για το ι με ψιλή άλλο για το ι με δασεία, διαλυτικά κλπ. Κάθε φορά που πατούσε το πλήκτρο μία μεταλλική μήτρα (στην οποία πάνω ήταν σκαλισμένο το αρνητικό του συμβόλου) έπεφτε από ένα πλακέ κουτί και έμπαινε σε μία σειρά (που είχε μήκος όσο και η γραμμή μίας στήλης εφημερίδας). Στη συνέχεια ο λινοτύπης υπερύψωνε με έναν μοχλό την «αράδα», την έφερνε κολλητά με ένα μικρό χυτήριο στο οποίο μέσα υπήρχε καυτό αντιμόνιο σε 300 βαθμούς Κελσίου, κι έτσι έβγαινε το «καλούπι», μία αράδα δηλαδή μεταλλική με όλα τις λέξεις. Στη συνέχεια οι μήτρες ανέβαιναν στην κορυφή της μηχανής. Κάθε μήτρα στο πάνω μέρος είχε κάποια δοντάκια. Ο μηχανικός διανομέας καταλάβαινε… ποιο γραμματάκι αντιστοιχούσε σε κάθε μήτρα και το έριχνε στην κατάλληλη θήκη του μεγάλου πλακέ κουτιού. Ετσι όταν ο λινοτύπης ξαναπατούσε το πλήκτρο έβγαινε το αντίστοιχο γράμμα. Λένε πως ο άνθρωπος που πριν από εκατόν τριάντα χρόνια σκέφτηκε αυτό το σύστημα,…. τρελάθηκε! Επινοήθηκε από τον Ότμαρ Μεργκεντάλερ το 1884 και χρησιμοποιήθηκε για πρώτη φορά στο τύπωμα της εφημερίδας "Βήμα της Νέας Υόρκης" το 1886.

Σ.Σ. Ο πατέρας μου τυπογράφος Χρήστος Φλαμής με έμαθε τη λινοτυπική μηχανή τη δεκαετία του '80. Κάποτε "χτυπούσα" πολύ γρήγορα τα πλήκτρα. Σήμερα, ίσως να την έχω ξεχάσει! Δεν ξέρω. Πάντως είχε περάσει πολλές ώρες μαζί της γράφοντας επί τόπου τα κείμενά μου για την εφημερίδα!